THƯ CỦA CHA PHÓ VỀ MỘT SỐ THAY ĐỔI
BÊN TRONG NHÀ THỜ
Anh chị em thân mến,
Trong Hiến Chế về Phụng Vụ Thánh Sacrosanctum Concilium của Công Đồng Chung Vaticanô II, Giáo Hội dạy rằng mọi cái trong nhà thờ đều phải nhằm vào một mục đích duy nhất là phụng vụ thánh. Mà phụng vụ thánh là "việc thực thi chức năng tư tế của chính Chúa Giêsu Kitô", là "việc phụng tự công cộng toàn vẹn", "được thực thi bởi Nhiệm Thể Chúa Kitô, nghĩa là bởi Đầu cùng với các chi thể. Do đó, vì là công việc của Chúa Kitô Tư Tế và Thân Thể Người là Giáo Hội, nên tất cả các cử hành phụng vụ đều là hành vi linh thánh trổi vượt, không một hành vi nào khác của Giáo Hội có hiệu lực bằng, xét cả về danh hiệu lẫn đẳng cấp" (số 7). Khi nói mọi cái trong nhà thờ là muốn nói không những các vật dụng trực tiếp thuộc về phụng tự như chén thánh, dĩa thánh, bình thánh, hào quang, nhà tạm (nhà chầu), khăn thánh, khăn bàn thờ, phẩm phục thánh, bàn thờ, tòa giảng, ghế chủ tế, giếng rửa tội, cho đến các tượng ảnh trưng bày, mà cả mọi cái gián tiếp thuộc về phụng tự như đèn nến trên cung thánh, ghế và bàn quỳ dành cho giáo dân và nhiều đồ đạc khác, cho đến cách cấu trúc và sắp xếp bên trong nhà thờ (nhất là trên cung thánh). Vì mục đích phụng vụ thánh quá cao cả nói trên, mà Giáo Hội buộc "loại bỏ khỏi nhà thờ" "những tác phẩm nghệ thuật nghịch với đức tin và phong hóa, trái với nền đạođức Kitô giáo, cũng như những tác phẩm gây tổn hại cho ý nghĩa tôn giáo đích thực, hoặc vì hình thức bất xứng, hoặc vì thiếu thẩm mỹ, tầm thường hay giả tạo" (số 124); trái lại Giáo Hội muốn "những vật dụng trong phụng tự thánh được thực sự xứng đáng, thanh nhã và cao đẹp, đồng thời biểu thị và tượng trưng cho những thực tại cao siêu", "thích hợp với đức tin, với lòng đạo đức, và với những quy định truyền thống" của Giáo Hội (số 122).
Xem ra nhiều cái bên trong nhà thờ Giáo Xứ chúng ta chưa hoàn toàn phù hợp với những lời dạy nói trên của Giáo Hội. Thật vậy, không những nhiều anh chị em, những người thường xuyên tham dự phụng vụ của Giáo Xứ, mà ngay cả khách từ chỗ khác đến đều có chung một cảm nhận là vật dụng và cách sắp xếp bên trong nhà thờ chúng ta có phần thiếu hài hòa, thiếu vẻ đẹp có sức khơi dậy lòng sốt sắng và hướng về Chúa, không mạnh mẽ quy về cung thánh là trung tâm điểm v.v... Không riêng gì anh chị em và khách ở ngoài, ngay chính Đức Ông Phêrô Nguyễn Thanh Long, Chánh Xứ tiên khởi, và Cha Đaminh Vũ Ngọc An, Chánh Xứ thứ hai, cũng cảm nhận như thế. Không ít lần hai ngài tâm sự với tôi về điểm này, điểm nọ bên trong nhà thờ mà các ngài không hài lòng.
Thưa anh chị em, Đức Ông Phêrô đã mua đất, xây nhà thờ với kiến trúc bên ngoài đồ sộ, mang sắc thái Á Đông. Cha Đaminh đã hoàn tất kiến trúc bên trong của nhà thờ với gác đàn (vốn có trong dự án nhưng lúc đầu khôngđủ kinh phí để làm) và bổ sung vào công trình bên ngoài với tượng đài Đức Mẹ.Hai ngài đã làm những gì căn bản nhất hay khó khăn nhất, và để lại cho những người sau bổn phận nhẹ hơn đó là làm cho bên trong nhà thờ đẹp, thanh nhã, và trang trọng. Hai ngài đã đích thân bày tỏ ước nguyện đó cho tôi khi tôi là cha phó cho các ngài. Đức Ông thì nói với tôi trong tương lai tôi nên tìm cách nào mà phủ những khoảng tường lớn trống trải trên cung thánh bằng cái gì đó, chẳng hạn bằng các tranh ảnh đạo cở lớn. Còn Cha Đa Minh thì nhờ tôi lo thay thế hay phủ các cửa số trên cao, gần như bốn phía của nhà thờ, bằng các cửa sổ kính màu (stained glass windows) mô tả Chúa, Đức Mẹ, và các thánh.
Không những để thi hành ước nguyện của Đức Ông Phêrô và Cha Đaminh, mà trên hết còn để thi hành một công việc trực tiếp thuộc về phận vụ phụng tự của một linh mục, cũng như thuộc về khả năng đã được huấn luyện trong chủng viện, nên tôi có bổn phận chăm lo làm sao để mọi cái trong nhà thờ phải thích hợp và xứng đáng hơn với mục đích phụng vụ thánh thiêng của Giáo Hội. Như thế vừa vì lý do bổn phận phụng tự của một linh mục, vừa để phần nào đáp ứng ước nguyện của hai cha chánh xứ đã qua đời, mà trước mắt tôi sẽ có một số thay đổi cần thiết về vật dụng trong nhà thờ với hy vọng sẽ làm cho bên trong nhà thờ đẹp, trang trọng hơn chuẩn bị cho việc cử hành Đại Lễ Phục Sinh năm nay.
Tôi xin trình bày như trên để anh chị em biết rõ về những gì sẽ thay đổi trong nhà thờ trước Lễ Phục Sinh năm nay, cùng với những lý do phụng vụ và mục vụ liên quan đến những thay đổi đó. Dĩ nhiên anh chị em cũng như tôi, trong đời sống thường ngày có những cái chúng ta không muốn thay đổi vì những lý do khác nhau, chẳng hạn như đã quá quen với chúng rồi, hoặc chúng gắn liền với những kỷ niệm chúng ta lưu luyến vv... Nhưng trong sinh hoạt phụng tựcủa Giáo Hội, lý do thay đổi hay không là vì Chúa hơn là vì chúng ta, và nói cho cùng rất đơn giản và trực tiếp: những thay đổi bên trong nhà thờ có biểu lộ và tôn vinh hình ảnh và hoạt động của Chúa Giêsu hay không, và nhờ đó có làm cho tâm tình chúng ta hướng về Ngài nhiều hơn hay không.
Trong thư tới tôi sẽ cho anh chị em biết về phí tổn cụ thể để những anh chị em nào có khả năng tài chính dễ dàng đóng góp giúp Giáo Xứ trong công cuộc làm cho bên trong nhà thờ thành nơi thanh nhã, cao đẹp, trang trọng thích hợp cử hành phụng vụ Hy Tế Mình Máu Chúa Giêsu. Tôi chân thành cảm ơn anh chị em.
Trong Đức Giêsu Kitô, Chúa và Thiên Chúa của chúng ta,
Linh Mục Phao-lô Trần Xuân Tâm
Trong Hiến Chế về Phụng Vụ Thánh Sacrosanctum Concilium của Công Đồng Chung Vaticanô II, Giáo Hội dạy rằng mọi cái trong nhà thờ đều phải nhằm vào một mục đích duy nhất là phụng vụ thánh. Mà phụng vụ thánh là "việc thực thi chức năng tư tế của chính Chúa Giêsu Kitô", là "việc phụng tự công cộng toàn vẹn", "được thực thi bởi Nhiệm Thể Chúa Kitô, nghĩa là bởi Đầu cùng với các chi thể. Do đó, vì là công việc của Chúa Kitô Tư Tế và Thân Thể Người là Giáo Hội, nên tất cả các cử hành phụng vụ đều là hành vi linh thánh trổi vượt, không một hành vi nào khác của Giáo Hội có hiệu lực bằng, xét cả về danh hiệu lẫn đẳng cấp" (số 7). Khi nói mọi cái trong nhà thờ là muốn nói không những các vật dụng trực tiếp thuộc về phụng tự như chén thánh, dĩa thánh, bình thánh, hào quang, nhà tạm (nhà chầu), khăn thánh, khăn bàn thờ, phẩm phục thánh, bàn thờ, tòa giảng, ghế chủ tế, giếng rửa tội, cho đến các tượng ảnh trưng bày, mà cả mọi cái gián tiếp thuộc về phụng tự như đèn nến trên cung thánh, ghế và bàn quỳ dành cho giáo dân và nhiều đồ đạc khác, cho đến cách cấu trúc và sắp xếp bên trong nhà thờ (nhất là trên cung thánh). Vì mục đích phụng vụ thánh quá cao cả nói trên, mà Giáo Hội buộc "loại bỏ khỏi nhà thờ" "những tác phẩm nghệ thuật nghịch với đức tin và phong hóa, trái với nền đạođức Kitô giáo, cũng như những tác phẩm gây tổn hại cho ý nghĩa tôn giáo đích thực, hoặc vì hình thức bất xứng, hoặc vì thiếu thẩm mỹ, tầm thường hay giả tạo" (số 124); trái lại Giáo Hội muốn "những vật dụng trong phụng tự thánh được thực sự xứng đáng, thanh nhã và cao đẹp, đồng thời biểu thị và tượng trưng cho những thực tại cao siêu", "thích hợp với đức tin, với lòng đạo đức, và với những quy định truyền thống" của Giáo Hội (số 122).
Xem ra nhiều cái bên trong nhà thờ Giáo Xứ chúng ta chưa hoàn toàn phù hợp với những lời dạy nói trên của Giáo Hội. Thật vậy, không những nhiều anh chị em, những người thường xuyên tham dự phụng vụ của Giáo Xứ, mà ngay cả khách từ chỗ khác đến đều có chung một cảm nhận là vật dụng và cách sắp xếp bên trong nhà thờ chúng ta có phần thiếu hài hòa, thiếu vẻ đẹp có sức khơi dậy lòng sốt sắng và hướng về Chúa, không mạnh mẽ quy về cung thánh là trung tâm điểm v.v... Không riêng gì anh chị em và khách ở ngoài, ngay chính Đức Ông Phêrô Nguyễn Thanh Long, Chánh Xứ tiên khởi, và Cha Đaminh Vũ Ngọc An, Chánh Xứ thứ hai, cũng cảm nhận như thế. Không ít lần hai ngài tâm sự với tôi về điểm này, điểm nọ bên trong nhà thờ mà các ngài không hài lòng.
Thưa anh chị em, Đức Ông Phêrô đã mua đất, xây nhà thờ với kiến trúc bên ngoài đồ sộ, mang sắc thái Á Đông. Cha Đaminh đã hoàn tất kiến trúc bên trong của nhà thờ với gác đàn (vốn có trong dự án nhưng lúc đầu khôngđủ kinh phí để làm) và bổ sung vào công trình bên ngoài với tượng đài Đức Mẹ.Hai ngài đã làm những gì căn bản nhất hay khó khăn nhất, và để lại cho những người sau bổn phận nhẹ hơn đó là làm cho bên trong nhà thờ đẹp, thanh nhã, và trang trọng. Hai ngài đã đích thân bày tỏ ước nguyện đó cho tôi khi tôi là cha phó cho các ngài. Đức Ông thì nói với tôi trong tương lai tôi nên tìm cách nào mà phủ những khoảng tường lớn trống trải trên cung thánh bằng cái gì đó, chẳng hạn bằng các tranh ảnh đạo cở lớn. Còn Cha Đa Minh thì nhờ tôi lo thay thế hay phủ các cửa số trên cao, gần như bốn phía của nhà thờ, bằng các cửa sổ kính màu (stained glass windows) mô tả Chúa, Đức Mẹ, và các thánh.
Không những để thi hành ước nguyện của Đức Ông Phêrô và Cha Đaminh, mà trên hết còn để thi hành một công việc trực tiếp thuộc về phận vụ phụng tự của một linh mục, cũng như thuộc về khả năng đã được huấn luyện trong chủng viện, nên tôi có bổn phận chăm lo làm sao để mọi cái trong nhà thờ phải thích hợp và xứng đáng hơn với mục đích phụng vụ thánh thiêng của Giáo Hội. Như thế vừa vì lý do bổn phận phụng tự của một linh mục, vừa để phần nào đáp ứng ước nguyện của hai cha chánh xứ đã qua đời, mà trước mắt tôi sẽ có một số thay đổi cần thiết về vật dụng trong nhà thờ với hy vọng sẽ làm cho bên trong nhà thờ đẹp, trang trọng hơn chuẩn bị cho việc cử hành Đại Lễ Phục Sinh năm nay.
- Bức tường chính (và hai bức tường cạnh vuông góc với nó) sau cung thánh sẽ được sơn màu xanh da trời lạt nhằm mục đích làm nổi bật cung thánh và không gian của nó, phân biệt với các phần còn lại của nhà thờ (và do đó sẽ không cần sử dụng các bức màn nữa).
- Sẽ có khung gỗ mới xung quanh Thánh Giá. Khung mới sẽ thanh nhã và trang trọng hơn, hòa hợp về màu sắc với các vật dụng khác trên cung thánh. Khung mới vừa ăn khớp với hai cột dọc hai bên (chứ không chồng lên như khung cũ) vừa có cạnh đáy nhìn từ xa sẽ thấy tiếp giáp với mặt trên của bức tường ngắn, làm giảm bớt sự có mặt của bức tường này.
- Sẽ có nhà Tạm (nhà Chầu) mới. Nhà Tạm cũ khá nhỏ,thích hợp cho nhà nguyện hơn là nhà thờ. Trong thực tế, vì nhà Tạm nhỏ không có nhiều chỗ nếu cần cất giữ hai bình thánh hay nhiều hơn, nên đã có lần vì hai ba bình thánh để chen chúc, các nắp đậy va chạm nhau, trật ra, khiến Mình Thánh Chúa đổ ra ngoài mà không biết.
- Khung tòa che nhà Tạm sẽ được đem trả về chỗ cũ mà nó vốn thuộc về theo đó thì nó là khung tòa của kiệu rước tượng Chúa hoặc Đức Mẹ. Khung tòa tuy chạm trổ đẹp nhưng không ăn khớp với kiến trúc nghệ thuật của cung thánh và nhà thờ. Vả lại khung tòa vừa làm cho nhà Tạm phải đặt cao hơn khiến các linh mục hơi thấp khó lấy hay cất các bình thánh, vừa che đi một phần của Thánh Giá ở sau. Với khung tòa trả về chỗ cũ từ này về sau Giáo Xứ sẽ có kiệuđẹp hơn để rước tượng Đức Mẹ vào tháng Hoa cũng như tháng Mân Côi.
- Tượng chạm trổ nổi bữa Tiệc Ly Chúa Giêsu lập phép Mình Máu Thánh sẽ được gắn vào mặt trước của bàn thờ và thay thế biểu tượng bàn tay dâng trống đồng. Tượng bữa Tiệc Ly trực tiếp và rõ ràng cho thấy ý nghĩa và chức năng của bàn thờ là nơi dâng hy tế Mình Máu Thánh Chúa Giêsu. Biểu tượng bàn tay dâng trống đồng sẽ được cất giữ đàng hoàng không những vì có phần mang ý nghĩa văn hóa vừa để nhắc nhở về lịch sử xử dụng nhà thờ từ lúc đầu chođến nay.
- Sẽ có Mười Bốn Chặng Đàng Thánh Giá mới mà hình chạm trổ nổi phù hợp với lòng đạo đức truyền thống trong Giáo Hội và do đó giúp việc nguyện gẫm Đi Đàng Thánh Giá sốt sắng hơn. Ngoài ra các Đàng Thánh Giá mới cũng có khung xung quanh hài hòa với khung lớn xung quanh Thánh Giá chính trên cung thánh. Cũng như biểu tượng bàn tay dâng trống đồng, các chặng đàng thánh giá cũ sẽ được cất giữ đàng hoàng để nhắc nhở về lịch sử xử dụng nhà thờ từ lúcđầu cho đến nay.
- Một số thay đổi nhỏ:
- Thay nệm ghế chủ tế và các ghế trên cung thánh để màu sắc hòa hợp với các vật dụng khác trên cung thánh.
- Thay những chân nến mới trên cung thánh cho thanh nhã hơn (đã thay các chân nến hai bên và trên bàn thờ và sẽ thay chân nến Phục Sinh).
Tôi xin trình bày như trên để anh chị em biết rõ về những gì sẽ thay đổi trong nhà thờ trước Lễ Phục Sinh năm nay, cùng với những lý do phụng vụ và mục vụ liên quan đến những thay đổi đó. Dĩ nhiên anh chị em cũng như tôi, trong đời sống thường ngày có những cái chúng ta không muốn thay đổi vì những lý do khác nhau, chẳng hạn như đã quá quen với chúng rồi, hoặc chúng gắn liền với những kỷ niệm chúng ta lưu luyến vv... Nhưng trong sinh hoạt phụng tựcủa Giáo Hội, lý do thay đổi hay không là vì Chúa hơn là vì chúng ta, và nói cho cùng rất đơn giản và trực tiếp: những thay đổi bên trong nhà thờ có biểu lộ và tôn vinh hình ảnh và hoạt động của Chúa Giêsu hay không, và nhờ đó có làm cho tâm tình chúng ta hướng về Ngài nhiều hơn hay không.
Trong thư tới tôi sẽ cho anh chị em biết về phí tổn cụ thể để những anh chị em nào có khả năng tài chính dễ dàng đóng góp giúp Giáo Xứ trong công cuộc làm cho bên trong nhà thờ thành nơi thanh nhã, cao đẹp, trang trọng thích hợp cử hành phụng vụ Hy Tế Mình Máu Chúa Giêsu. Tôi chân thành cảm ơn anh chị em.
Trong Đức Giêsu Kitô, Chúa và Thiên Chúa của chúng ta,
Linh Mục Phao-lô Trần Xuân Tâm